Sự thật đen tối phía sau ắc quy cũ: Kẻ giết thầm lặng môi trường!

1. Ắc quy chì (Lead‑acid batteries) – mối nguy bạn không thể bỏ qua

Ắc quy chì rất phổ biến trong xe ô tô, xe máy, UPS… nhưng chứa lượng lớn chì và axit sulfuric – vật liệu cực độc với sức khỏe và môi trường nếu bị vỡ, rò rỉ hoặc xử lý sai cách.

Hình ảnh ắc quy chì hỏng

2. Ô nhiễm ngấm sâu vào đất và nguồn nước

Khi bị bỏ lẫn vào rác thải sinh hoạt, vỏ ắc quy phân hủy – chì và axit rò rỉ vào đất và nước ngầm. Một ắc quy cũ có thể làm ô nhiễm 500 lít nước sạch hoặc 1 m³ đất trong hơn 50 năm.
=> Chì tồn tại lâu dài, ảnh hưởng lên cây trồng, hệ sinh thái và sức khỏe cộng đồng.

3. Hậu quả từ tái chế thủ công – kẻ giết trẻ em thầm lặng

Tại nhiều nơi tái chế ắc quy informal, công nhân dùng búa tay phá vỡ ắc quy, nấu chảy chì công khai – khói bụi chì bay vào không khí. Trẻ em sống gần đó hít phải bụi chì, bị tổn thương thần kinh, giảm IQ hoặc thậm chí mắc bệnh mãn tính.

Ở Việt Nam, việc tái chế informal cũng gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng sức khỏe trẻ em trong các khu dân cư lân cận.

Hình ảnh bãi phân loại chì

4. Tổn hại sức khỏe lâu dài – kẻ thù vô hình

Chì ảnh hưởng chủ yếu đến hệ thần kinh, thận, huyết học và tăng nguy cơ mắc bệnh mãn tính.

• Trẻ em dễ bị tổn thương hơn: giảm phát triển trí não, chậm phát triển.
• Người lớn: rối loạn chức năng thận, tim mạch và hệ miễn dịch suy yếu.

Tổ chức y tế toàn cầu đánh giá việc tái chế ắc quy chì informal là một trong những ngành công nghiệp gây tổn thương lớn nhất theo hệ số DALYs.

5. Việt Nam đang làm gì? – Giá trị tốt nhưng vẫn thiếu sót

Một số công ty tái chế lớn ở Việt Nam đã áp dụng công nghệ hiện đại, quy trình xử lý khép kín để hạn chế ô nhiễm. Nhưng hệ thống thu gom và triển khai của nhà nước vẫn chưa rộng khắp, nhiều nơi tái chế informal vẫn tồn tại.

Hiện điểm thu gom ắc quy còn rất hạn chế, chưa phổ biến để người dân dễ truy cập và xử lý đúng cách.

6. Vẫn còn con đường phía trước: Hướng đi bền vững hơn

• Nâng cao nhận thức cộng đồng về nguy cơ từ ắc quy cũ và tầm quan trọng của điểm thu gom.
• Thúc đẩy mô hình EPR (nhà sản xuất chịu trách nhiệm mở rộng): bắt buộc thu gom và xử lý.
• Áp dụng kỹ thuật tái chế ướt, khử chì an toàn, thay vì các lò chưng chì informal.
• Giám sát y tế định kỳ cho cộng đồng quanh khu tái chế informal để phát hiện và xử lý sớm.

Hình ảnh khu tái chế chì trong môi trường ô nhiễm cao.

Hình ảnh công nhân đang nấu tái chế chì

Kết luận: Không thể xem nhẹ ắc quy cũ – Chúng là “kẻ giết thầm lặng”

Ắc quy chì không chỉ là rác – đó là nguồn nguy hiểm âm thầm phá hoại môi trường và sức khỏe cộng đồng.

 – Khi bạn thay ắc quy, hãy mang đến điểm thu gom, xử lý đúng chuẩn.
 –  Người sản xuất, doanh nghiệp và chính quyền cần phối hợp để đưa quy chuẩn an toàn vào áp dụng toàn xã hội.